مدل مفهومی تبیین گفتمان حاکمیت، مردم، و رسانه با رویکرد پدافند غیرعامل

اهمیت رسانه در حکمرانی جدید در قالب مباحثی چون «حکمرانی خوب» همواره مورد تأکید کارشناسان مدیریت دولتی و مدیریت رسانه بوده است. از سوی دیگر، محققان علوم سیاسی و مطالعات بین‌الملل نیز در قالب موضوعاتی چون دیپلماسی رسانه، پروپاگاندا، و جنگ نرم به نقش رسانه در شکل‌دهی قدرت نرم ملل و مکاتب اشاره کرده‌اند. با این حال، بررسی موضوع از یک ‌سو از نبود تبیین جامع‌نگر و عملیاتی از نقش رسانه در مدیریت هوشمندانة امور داخلی کشورها و از سوی دیگر از تعاملات و روابط بین‌الملل آن حکایت دارد. این موضوع در عصر جهانی‌شدن و در کشوری چون ایران، که چندین دهه با هجمة نرم و سخت عوامل داخلی و خارجی مواجه بوده‌ است، بیش از پیش اهمیت می‌یابد. این پژوهش با مرور قاعده‌مند مبحث رسانه، فرهنگ، حکمرانی، و قدرت نرم آغاز شده است. در ادامه، پس از بررسی الزامات و کارکردهای رسانه در فضای جنگ نرم، موارد استنتاجی در قالب الگویی عملیاتی از سیاست‌گذاری رسانه عرضه شده و در پایان نیز یافته‌ها و الزامات اجرایی و کاربردی جمع‌بندی شده است. به‌نظر می‌رسد رسانه‌ای با دغدغه‌های اخلاق‌مدارانه و ملی‌گرایانه در عصر جهانی‌شدن برای نیل به تعالی می‌بایست حائز چهار کارکرد جذب، تدافع، تهاجم، و تدبیر باشد. در تعریف این مقاله، رسانة متعالی رسانه‌ای است که هم در بعد داخلی و هم در بعد سیاست خارجی، در تدبیر و توسعة امور، در کنار مردم و حاکمیت و مبتنی بر فرهنگ‌ها و ارزش‌های پایة جامعه باشد. نتایج این پژوهش می‌تواند چهارچوبی برای مطالعات و سیاست‌گذاری‌های جامع‌نگر در عرصة پدافند نرم و در نتیجه زمینه‌ساز تثبیت و توسعۀ قدرت هوشمند فرهنگ یا ایدئولوژی مورد نظر باشد.